* Πώς οι μαθητές θα προετοιμαστούν καλύτερα για τις εξετάσεις
Ενεργητικό διάβασμα:
το κλειδί της επιτυχίας
Οι SOS ερωτήσεις και απαντήσεις για τους υποψηφίους
ΛΙΖΑ ΒΑΡΒΟΓΛΗ
Καθώς πλησιάζει η εποχή των πανελλαδικών εξετάσεων, οι ερωτήσεις των γονιών και των μαθητών πληθαίνουν και το άγχος και των δύο ομάδων εκτοξεύεται σε πολύ ψηλά επίπεδα. Ομως τα ζητήματα σχετικά με τη μάθηση και τις εξετάσεις εντάσσονται στα συνηθισμένα προβλήματα που έχουν κάποια λύση. Στο φύλλο της προηγούμενης Κυριακής είχαμε δημοσιεύει το πρώτο μέρος των απαντήσεων στις ερωτήσεις που απασχολούν γονείς και μαθητές. Ακολουθεί το δεύτερο μέρος με ερωτήσεις και απαντήσεις οι οποίες έχουν να κάνουν κυρίως με το ενεργητικό διάβασμα και την οργάνωση της ώρας των εξετάσεων.
Τι πρέπει να κάνουμε το βράδυ πριν από τις εξετάσεις;
Κατ' αρχήν είναι πολύ σημαντικό για τον μαθητή ή τη μαθήτρια να κοιμηθεί καλά το βράδυ πριν από τις εξετάσεις. Θέστε από πριν μία ώρα που το παιδί σας θα κλείσει τα βιβλία και θα πάει για ύπνο. Ενα ζεστό μπάνιο, χαμομήλι, απαλή μουσική και μια συζήτηση για κάτι ευχάριστο, όπως π.χ. τις καλοκαιρινές διακοπές, μπορεί να επιδράσουν χαλαρωτικά στο παιδί σας.
Τι πρέπει να κάνουμε το πρωί πριν από τις εξετάσεις;
Συνιστάται ένα ελαφρύ πρωινό για ενέργεια. Καλό είναι να αποφύγει το παιδί σας το διάβασμα της τελευταίας στιγμής μια που αυτό που κάνει είναι να εντείνει το στρες. Παρακινήστε το παιδί σας να κάνει κάτι ευχάριστο πριν από τις εξετάσεις, όπως να ακούσει μουσική. Επίσης η θετική σκέψη είναι σημαντική. Αν το παιδί σας αρχίσει να λέει ότι δεν θα τα καταφέρει, ότι δεν θυμάται τίποτε και άλλα παρόμοια, με καλό αλλά αποφασιστικό τρόπο βοηθήστε το να σταματήσει την καταστροφική σκέψη και να κάνει θετικές δηλώσεις στον εαυτό του όπως «διάβασα καλά όλη τη χρονιά και θα τα καταφέρω», «έχω προετοιμαστεί καλά και θα γράψω καλά». Αν αγωνιάτε για την έκβαση των εξετάσεων, μη δείχνετε το άγχος και την ανησυχία σας και διαβεβαιώστε το παιδί σας ότι όλα θα πάνε καλά. Η μαθήτρια θα πρέπει να φθάσει στο σχολείο 10-15 λεπτά πριν από τις εξετάσεις ώστε να εγκλιματιστεί χωρίς να της προκληθεί ιδιαίτερο άγχος. Καλό θα είναι να αποφύγει τους στρεσαρισμένους συμμαθητές που μιλάνε για εξετάσεις, βαθμό δυσκολίας και πιθανότητα αποτυχίας.
Τι ακριβώς είναι το ενεργητικό διάβασμα και πώς βοηθάει στις εξετάσεις;
Το διάβασμα και η απομνημόνευση είναι ενεργητικές λειτουργίες. Η αντίληψη ότι ο καλύτερος τρόπος να μάθουμε την ύλη ενός μαθήματος είναι διαβάζοντας και ξαναδιαβάζοντας είναι λανθασμένη. Αν σκεφθούμε το διάβασμα ως μια παθητική δραστηριότητα τα μάτια μας να περνάνε πάνω από τις λέξεις , θα καταλάβουμε ότι αυτό δεν είναι αρκετό για να κάνουμε τη γνώση αυτή κτήμα μας. Για να μάθουμε πραγματικά αυτό που διαβάζουμε το μυαλό μας πρέπει να κάνει κάποιου είδους επεξεργασία με τις προσλαμβάνουσες πληροφορίες. Στο παθητικό διάβασμα οφείλεται και ο εκνευρισμός που νιώθει κανείς αφού έχει διαβάσει ένα κεφάλαιο και δεν έχει καταλάβει τι ακριβώς έχει διαβάσει. αΟταν διαβάζουμε θα πρέπει να σκεφτόμαστε ενεργητικά τι είναι αυτό για το οποίο διαβάζουμε. Το διάβασμα είναι μια διαδικασία σκέψης.
Πώς θα πετύχουμε το ενεργητικό διάβασμα;
Την ώρα του διαβάσματος υπογραμμίζουμε τα βασικά σημεία ή λέξεις-κλειδιά της παραγράφου (ώστε όταν κάνουμε μια γρήγορη επανάληψη να μπορούμε να ανατρέξουμε σε αυτά αντί να πρέπει να διαβάσουμε όλο το κεφάλαιο από την αρχή). Κρατάμε σημειώσεις στο περιθώριο του βιβλίου. Ζωγραφίζουμε μια εικόνα ή κάνουμε ένα γράφημα που παρουσιάζει την έννοια με άλλον τρόπο. Βρίσκουμε τρόπους και συνδυάζουμε τη νέα έννοια ή πληροφορία με αυτά που ήδη ξέρουμε. Επίσης καλό είναι να σταματάμε το διάβασμα κάθε τόσο, να σηκώνουμε το κεφάλι από το βιβλίο και να ρωτάμε «τι διάβασα ως τώρα;», «πώς αυτό που διάβασα συνδυάζεται με τα προηγούμενα;». Αν μπορούμε να απαντήσουμε σε αυτές τις ερωτήσεις, αυτό σημαίνει ότι διαβάζουμε ενεργητικά, έχουμε κατανοήσει την ύλη και έχουμε πολύ μεγαλύτερες πιθανότητες να τη θυμηθούμε όταν ρωτηθούμε σχετικά αργότερα και θα πρέπει να απομονώσουμε ένα κομμάτι πληροφοριών για την απάντηση.
Πώς θα οργανωθείτε την ώρα των εξετάσεων;
Κατ' αρχήν διαβάστε τις οδηγίες προσεκτικά και σιγουρευθείτε τι σας ζητείται. Αν έχετε μια άγνωστη λέξη μην πανικοβληθείτε αλλά προσπαθήστε να μαντέψετε από τα συμφραζόμενα. Αν διαβάζοντας τις ερωτήσεις σάς έρθει στο μυαλό κάτι που μπορεί να το ξεχάσετε, σημειώστε το στο πρόχειρο εκείνη τη στιγμή. Διαβάστε όλες τις ερωτήσεις προτού ξεκινήσετε. Αρχίστε από τα εύκολα και αυτά που ξέρετε ώστε να είστε σίγουροι ότι τα απαντήσατε προτού καταπιαστείτε με τις δυσκολότερες ή τις ερωτήσεις που δεν ξέρετε. Κάντε ένα βασικό διάγραμμα με λέξεις ή ιδέες-κλειδιά ώστε να μην ξεχάσετε τίποτε σημαντικό. Οπωσδήποτε ελέγξτε ξανά τις αριθμητικές πράξεις. Οργανώστε τον χρόνο σας και τοποθετήστε το ρολόι σας σε σημείο που να μπορείτε να του ρίχνετε μια ματιά πού και πού, χωρίς όμως να σας γίνει έμμονη ιδέα. Είναι καλή ιδέα να αφήσετε λίγο χρόνο στο τέλος για να διαβάσετε ξανά τις απαντήσεις σας και να διορθώσετε κάποιες μικρολεπτομέρειες.
Τι να κάνετε αν ξαφνικά ξεχάσετε κάτι την ώρα των εξετάσεων;
Πολλοί μαθητές έχουν τη δυσάρεστη εμπειρία την ώρα των εξετάσεων να φθάσουν σε μια ερώτηση που γνωρίζουν ότι ξέρουν την απάντησή της, δεν μπορούν όμως να τη θυμηθούν! Το να σπάσετε το κεφάλι σας ή να πανικοβληθείτε δεν είναι πάντως τρόποι αντιμετώπισης του προβλήματος! Εναλλακτικά να τι μπορείτε να κάνετε:
* Κατ' αρχήν ηρεμήστε! Μερικές φορές το να θέλετε να θυμηθείτε σάς προκαλεί υπέρμετρα κίνητρα, που όμως εμπλέκονται με τη διαδικασία της επαναφοράς της πληροφορίας στη μνήμη. Κλείστε τα μάτια, πάρτε βαθιές αναπνοές, χαλαρώστε και δοκιμάστε ξανά.
* Μη χάνετε χρόνο! Προχωρήστε στην επόμενη ερώτηση και επιστρέψτε εκεί όπου είχατε δυσκολία αργότερα. Αυτή η στρατηγική σάς βοηθάει να μην καθυστερήσετε και να απαντήσετε σε όλες τις ερωτήσεις. Επίσης σας βοηθάει να μην αγχωθείτε σε υπερβολικό βαθμό ώστε όταν προσπαθήσετε ξανά να μπορέσετε να θυμηθείτε την απάντηση και, τέλος, καθώς συνεχίζετε, μπορεί να βρείτε λέξεις ή φράσεις στις επόμενες ερωτήσεις που θα σας βοηθήσουν να θυμηθείτε.
* Δουλέψτε γύρω από τη βασική ιδέα! Το να προσπαθείτε να θυμηθείτε την ακριβή λέξη ή έννοια μπορεί να σας κάνει να «κολλήσετε» χειρότερα. Αντί γι' αυτό προσπαθήστε να θυμηθείτε το γενικότερο πλαίσιο όπου συναντήσατε την έννοια. Πού βρισκόταν; Σε ποιο κεφάλαιο; Σε ποια σελίδα; Μπορείτε να φέρετε στον νου σας την ακριβή σελίδα του βιβλίου; Αν αυτό δεν σας βοηθήσει, προσπαθήστε να θυμηθείτε άλλες σχετικές έννοιες.
Τι γίνεται όταν λίγα λεπτά πριν από τις εξετάσεις ένας συμμαθητής σας σάς ρωτάει αν διαβάσατε π.χ. το κεφάλαιο 5 γιατί είναι σημαντικό και από αυτό θα μπουν τα θέματα;
Η πιο συνηθισμένη αντίδραση των μαθητών σε κάτι τέτοιο είναι να αρχίσουν να σκέφτονται τι ακριβώς λέει το κεφάλαιο 5, δεν μπορούν να το θυμηθούν, πανικοβάλλονται και αρχίζουν να σκέφτονται ότι θα αποτύχουν στις εξετάσεις και χάνονται σε έναν λαβύρινθο αρνητικών σκέψεων. Το πρώτο που θα πρέπει να πείτε στον εαυτό σας είναι να παραμείνετε ήρεμοι και ότι επειδή κάποιος σας είπε ποιες ερωτήσεις θα «πέσουν» αυτό δεν σημαίνει ότι πράγματι ξέρει, απλώς υποθέτει, αλλά ο τρόπος που το λέει σας προκαλεί άγχος. Κρατήστε λοιπόν την ψυχραιμία και την αυτοκυριαρχία σας και επαναλάβετε στον εαυτό σας ότι είστε καλά προετοιμασμένοι και ότι όλα θα πάνε καλά.
Αν θέλετε περισσότερες πληροφορίες πάνω στο θέμα της μάθησης και των εξετάσεων ο Τομέας Ψυχολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, μέσω του Συμβουλευτικού Κέντρου Φοιτητών, προσφέρει στο κοινό μια πάρα πολύ καλή ιστοσελίδα με χρήσιμες πληροφορίες που, αν και πρωτίστως αναφέρονται σε φοιτητές, είναι επίκαιρες και για μαθητές λυκείου. Κάτω από τον τίτλο «Πώς να βελτιώσετε συνηθισμένα προβλήματα» θα βρείτε τέσσερα ενημερωτικά on line φυλλάδια για τη βελτίωση των κινήτρων και της στάσης για μάθηση, τη βελτίωση του τρόπου μελέτης, την αντιμετώπιση των δυσκολιών μάθησης καθώς και του φόβου των εξετάσεων. Η διεύθυνση είναι www.uoa.gr/skf.
Καλή επιτυχία!
Η κυρία Λίζα Βάρβογλη είναι διδάκτωρ Ψυχολογίας και μέλος της ερευνητικής ομάδας του Children's Hospital της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ.
Κωδικός άρθρου: B13266A631
